Kufiya, σύμβολο ταυτότητας και αντίστασης του Παλαιστινιακού λαού

 

Η Παλαιστινιακή Kufiya ή keffiyeh (καφιγια), μοιάζει πολύ με το απλό Αραβικό μαντίλι, αλλά δεν είναι το ίδιο.

Η βαμβακερή μαντίλα ανήκει στην παραδοσιακή φορεσιά των Αράβων και από τότε που ο ηγέτης των Παλαιστινίων, Γιάσερ Αραφάτ, την φόραγε και στις επίσημες εμφανίσεις του έγινε σύμβολο των Παλαιστινίων και του αγώνα τους.

Καταρχήν τα χρώματα.

Την μαύρη μαντίλα την φοράνε τα μέλη και οι οπαδοί της Φατάχ. Την κόκκινη τα στελέχη του Λαϊκού Μετώπου. Την πράσινη η Χαμάς. Τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί και η μπλε μαντίλα που την φοράνε, συνήθως, Ισραηλινοί ειρηνιστές.

Εκείνοι όμως που ξέρουν καλά τα Αραβικά ήθη, έχουν και μια άλλη εκδοχή.

Κόκκινο: έχω βασιλιά (σ.σ. η κόκκινη μαντίλα φοριόταν στην Ιορδανία, το μόνο βασίλειο της περιοχής, αλλά για τελείως διαφορετικούς και ευνόητους λόγους υιοθετήθηκε από το Λαϊκό Μέτωπο της Παλαιστίνης).

Μαύρο: δεν έχω βασιλιά άρα έχω δημοκρατία άρα Αραβικός Σοσιαλισμός (Μπάαθ).

Το πράσινο: είναι εκτός των αραβικών παραδοσιακών χρωμάτων, στο μαντίλι.

Το μπλε: είναι μια πολύ παλαιά προσπάθεια του Ισραήλ να σπάσει την “μόδα” της αραβικής μαντίλας ώστε όσοι την φορούσαν να μην είναι ταυτόχρονα και φορείς ενός μηνύματος αλληλεγγύης στον λαό της Παλαιστίνης.

Ταυτόχρονα ήθελαν να καθιερωθεί ως “Μεσανατολικότητα” καθώς κάποια από τα σχέδια κατά καιρούς είχαν μέχρι και την “ασπίδα του Δαβίδ”.

Δεν το κατάφεραν όμως καθώς τα παραδοσιακά σχήματα επάνω στο μαντίλι προέρχονται από την διαδικασία πλέξης και κέντησης. Αυτά έως περίπου το 2010 περίπου οπότε εμφανίστηκε η μαντίλα με σχήματα Houndstouth (από τη σκοτσέζικη πλέξη) και πέρασε στη μόδα.

Η μπλε μαντίλα παραμένει σύμβολο των Ειρηνιστών στο Ισραήλ.

Έως το 2008, ο Yasser Herbawi είχε την αποκλειστικότητα ς στην αναπαραγωγή της. Διέθετε 16 μηχανές. Το 1990, οι μηχανές αναπαρήγαγαν 750 μαντίλες την ημέρα. Σήμερα, μονάχα 2 μηχανές απ' αυτές χρησιμοποιούνται, ενώ η αναπαραγωγή αγγίζει μετά βίας τις 300 μαντίλες την εβδομάδα. Ο Hebrawi χρησιμοποιεί 100% βαμβάκι. 

Ο γιος του, Izzat, δηλώνει πως η καφίγια, είναι ένα σύμβολο που ανήκει στους Παλαιστίνιους και συνεπώς πρέπει να παρασκευάζεται αποκλειστικά από Παλαιστίνιους. Σήμερα οι Κινέζοι έχουν αλώσει και αυτή την αγορά.

Κeffiyeh ή kufiya, μία ονομασία που χρωστά΄ στην πόλη Kufa του Ιράκ που απέχει 170 χιλιόμετρα νότια από την Βαγδάτη.

Οι κόμποι, οι ρόμβοι, οι κυματοειδεις γραμμές και οι απολήξεις τις κάθε μαντίλας, έχουν και αυτοί τον συμβολισμό τους.

 

Στις μέρες του Yasser Arafat η μαντίλα έγινε το  σύμβολο της παλαιστινιακής αντίστασης. Βοήθησε και η εικόνα και ενός άλλου μέλους του Παλαιστινιακού αγώνα. Εκείνο της Leila Khaled. Η Khaled ήταν ένοπλο μέλος του 'Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου της Παλαιστίνης' (PFLP) και η φωτογραφία της με την καφιγια στο κεφάλι και το ΑΚ-47 στα χέρια, είναι από τις πιο γνωστές.

Πέρα από τους Παλαιστίνιους και γενικότερα τους Άραβες, μαντίλες φορούν και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Στα περσικά ονομάζεται chafiye, στα κουρδικά cemedanî, στα εβραϊκά sudra.  Οι Άραβες φορούν την λευκή agal με την χαρακτηριστική μαύρη στέκα στο μέτωπο, ενώ καλύπτει τον σβέρκο, όχι όμως το πρόσωπο. Στην Ινδία φορούν την Gamucha. Η λέξη 'γκουμούτσα' σημαίνει το μεγάλο σε μέγεθος κι άχαρο αντικείμενο στην δική μας αργκό. Στην Μαλαισία φορούν την Gingham. Οι Καμποτζιανοί της πόλης Isan φορούν το τσεμπέρι που ονομάζεται krama, καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό των Ερυθρών Χμέρ. Οι νομάδες Tuareg της Βορείου Αφρικής φορούν το μαντίλι tagelmust ή cheich ή cheche. Στο Μπαγκλαντές, την Ινδία και το Πακιστάν οι Ισλαμιστές φορούν το λεγόμενο Pagri, Pagadi. Από περιοχή σε περιοχή κι από κάστα σε κάστα το Pag έχει  διαφοροποιήσεις. Οι Βιετκόνγκ κι οι Ερυθροί Χμερ στο Βιετνάμ κι ειδικότερα στο Δέλτα του ποταμού Mekong φορούσαν το διακριτικό khăn rằn.

Δίχως άλλο, η παλαιστινιακή μαντίλα αποτελεί ένα παραδοσιακό μεσανατολίτικο τετράγωνο μαντίλι, κατασκευασμένο από βαμβάκι, το οποίο χρησιμεύει, ώστε να καλύπτει το κεφάλι και τα χαρακτηριστικά του προσώπου, ενώ τυλίγεται γύρω απ' τον λαιμό.  Οι  ανεμοθύελλες αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα στην Μέση Ανατολή κι έτσι η μαντίλα προστατεύει όποιον την φοράει. Στις άγονες περιοχές της ερήμου, παρέχει προστασία απ' τον ήλιο, την σκόνη και την άμμο. Το καρό μοτίβο της μαντίλας προέρχεται σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη απ' την αρχαία Μεσοποταμία, το οποίο αναπαριστά τα δίχτυα των ψαράδων, ωστόσο η πραγματική καταγωγή παραμένει ένα μυστήριο.