Saturnalia το λέγαν οι Ρωμαίοι

 

Και άμα μίκρυναν οι ώρες και αφού αποφάγαμε αρχοντικά σε δυστοπικους καιρούς, η οικοδέσποινα είπε:

- Ξέρετε γιατί σήμερα, σας κάλεσα να φάμε και να πιούμε όλοι μαζί;

Η νύχτα αυτή είναι σημαδιακή, 21 του Δεκέμβρη. Ξεκινάει το Χειμερινό Ηλιοστάσιο!

Είναι 21 Δεκεμβρίου, στις 23:48 ώρα Ελλάδας, ο Ήλιος θα βρεθεί στο χειμερινό ηλιοστάσιο, έτσι θα ξεκινήσει και τυπικά ο φετινός χειμώνας στην Ελλάδα. Για μια ακόμη φορά το χειμερινό ηλιοστάσιο θα συμπέσει σχεδόν με την κορύφωση της τελευταίας βροχής διαττόντων του έτους, των Αρκτίδων.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν «πέφτει» πάντα την ίδια ημερομηνία, αλλά κυμαίνεται μεταξύ της 20ής και της 23ης Δεκεμβρίου, με πιο πιθανές ημερομηνίες την 21η και την 22α. Οι ημερολογιακές αυτές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.

Πολλά έχουν γραφτεί για αυτή την νύχτα, για τις νύχτες που γεννήθηκαν θεοί, για την νύχτα που μικραίνουν οι άνθρωποι και θεριεύουν οι ιστορίες. Για την μεγάλη νύχτα.

Στο ετήσιο ταξίδι της Γης γύρω από τον Ήλιο, η μέρα και η νύχτα ανταλλάσσουν ρόλους με έναν ρυθμό που κορυφώνεται στα δύο ηλιοστάσια και ισορροπεί στις δύο ισημερίες. Για το βόρειο ημισφαίριο η μικρότερη ημέρα τοποθετείται στο χειμερινό ηλιοστάσιο (21 Δεκεμβρίου). Αυτός ο ρυθμός που είναι υπεύθυνος και για την αλλαγή των εποχών, ερμηνεύτηκε από την αρχαιότητα ως ένα συμβολικό ταξίδι του ήλιου, ή ακόμα και ως μία διαδικασία θανάτου και επαναγέννησής του.

Ο Ήλιος , κατά την ελληνική μυθολογία είναι γιός δυο Τιτάνων. Πατέρας του είναι ο Υπερίων, μητέρα του η Ευρυφάεσσα -ευρύ φως-, αδελφές του η Ηώς -αυγή- και η Σελήνη. Ζει στην άλλη άκρη του κόσμου στα Μακάρια ή Ηλύσια Πεδία.

Οι 12 Τιτάνες θείοι του, οι 12 μήνες του χρόνου, προσπαθούν να αποσπάσουν τη βασιλεία από τον ήλιο, όμως εκείνος πάντοτε θριαμβεύει.

Οι Ρωμαίοι τιμούσαν το χειμερινό ηλιοστάσιο με τα Saturnalia. Στη γιορτή αυτή κατείχαν εξέχουσα θέση τα αειθαλή δέντρα όπως το έλατο, οι σκλάβοι έτρωγαν στο ίδιο τραπέζι με τους κυρίους τους και εκλεγόταν ένας βασιλιάς καρικατούρα, που προέδρευε στη γιορτή. Η ημέρα ήταν αργία, δεν επιτρεπόταν η εκτέλεση κρατουμένων και οι άνθρωποι παρέλαυναν στους δρόμους φορώντας μάσκες, ενώ αντάλλασσαν μεταξύ τους δώρα. Η γιορτή αυτή ήταν αφιερωμένη στον θεό Σατούρνους, που αντιστοιχεί στον θεό Κρόνο.

Πραγματοποιούνταν κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, συνήθως άρχιζε σαν σήμερα, 17 Δεκεμβρίου και κρατούσε έως και μια βδομάδα, μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου.

Στα Σατουρνάλια δεν φοριούνταν επίσημα ενδύματα, ενώ οι δούλοι ,που δεν τιμωρούνταν εκείνη τη μέρα, αντιμετώπιζαν με χλευασμό τους κυρίους τους. Γενικότερα οι ρόλοι αντιστρέφονταν ανάμεσα σε δούλους κι ιδιοκτήτες, κάτι που οδηγούσε σε ξέφρενο γλέντι, άφθονη οινοποσία και ακολασίες.Τέλος, επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους.

Στη νορβηγική μυθολογία ο Μπάλντρ, γιος του Οντίν και της Φριγκ και θεός του ηλίου του καλοκαιριού, σκοτώνεται από ένα βέλος που είναι φτιαγμένο από φύλλο γκυ. Ο Λόκι, το πνεύμα του κακού, έφτιαξε το βέλος και το έδωσε στον αδελφό του Μπαλντρ, τον Όντουρ, ο οποίος είναι ο θεός του χειμώνα. Η Φριγκ προσπαθώντας να τον επαναφέρει στη ζωή έκλαψε και τα δάκρυά που έριξε γι' αυτόν έγιναν μούρα που άνθισαν στα κλαδιά του γκυ. Ο Μπαλντρ παρέμεινε στον κόσμο των νεκρών και περιμένει την επαναγέννησή του στο νέο κόσμο που θα δημιουργηθεί μετά το Ραγκναρόκ (η μάχη του τέλους του κόσμου). Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή όμως, η ιστορία του θανάτου του Μπαλντρ είχε αίσιο τέλος, αφού η μητέρα του κατάφερε να τον επαναφέρει στη ζωή και έτσι τα μούρα στα κλαδιά του γκυ είναι δάκρυα χαράς και κάθε φορά που συναντιούνται άνθρωποι κάτω από ένα γκυ, αγκαλιάζονται και φιλιούνται γιορτάζοντας την επαναφορά του θεού του φωτός.

Στους Σκανδιναβούς ο εορτασμός του χειμερινού ηλιοστασίου συνέπιπτε με τον εορτασμό της θεάς Γιούλ (η Γιούλ είναι θεότητα της θρησκείας Αζατρού, που είναι μία εκ των δύο αναγνωρισμένων θρησκειών της Ισλανδίας, μαζί με τον Λουθηρανισμό). Το όνομα της Γιούλ προέρχεται από τη νορβηγική λέξη "Jul" που σημαίνει τροχός. Η νορβηγική θεά Φρέγια, καθόταν και ύφαινε στον τροχό (Γιούλ) τις μοίρες των ανθρώπων. Ο εορτασμός της Γιούλ συνδέεται με τον κύκλο των εποχών και την συνέχεια της ζωής και αποτελεί μία εκ των τεσσάρων σημαντικών γιορτών της Αζατρού, που αφορούν τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες. Η Γιούλ γιορτάζεται στο χειμερινό ηλιοστάσιο και ο εορτασμός της είναι μια οικογενειακή γιορτή. Στη γιορτή αυτή παραδοσιακά έκαιγαν ένα κούτσουρο και πίστευαν ότι το έθιμο αυτό θα έφερνε καλή τύχη σε κάθε νοικοκυριό. Επίσης άναβαν κεριά και κρέμαγαν καμπανάκια στα κλαδιά των δέντρων, για να μπορούν να αντιληφθούν την εμφάνιση κάποιου καλού πνεύματος. Για τα καλά πνεύματα κρέμαγαν ακόμα γλυκά και φαγώσιμα στα δέντρα, ενώ στην κορφή τοποθετούσαν ένα αστέρι που συμβόλιζε τα πέντε στοιχεία.

# Μάρθα πάντα το φως του κυρίαρχου Ήλιου να είναι ο οδηγός σου!